Masaż przyrządowy – masaż wykorzystujący specjalne aparaty jako źródła bodźców dla masowanych tkanek.
Najczęściej wykorzystuje się aparaty wytwarzające wibrację oraz zmienne ciśnienie:
1. Masaż wibracyjny.
2. Masaż podciśnieniowy (masaż podciśnieniowy stabilny, labilny, masaż próżniowy bańką, masaż punktowy podciśnieniowy).
3. Masaż pneumatyczny.
4. Masaż rolkowy.
5. Masaż rolkowo –próżniowy.
6. Masaż synkardialny.
7. Masaż kostką lodu.
Masaż wibracyjny
Zabieg wykonywany jest przy użyciu aparatu, dla którego źródłem wibracji może być prąd elektryczny (np. aparat Redor), lub ciśnienie wody (np. Aquavibron).
Aparaty wytwarzają drgania o częstotliwości 500-7000 na minutę. Im większe napięcie danego obszaru, tym słabsza powinna być wibracja.
Aparat Redor – przekazuje drgania za pomocą specjalnych taśm, których stopień napięcia wpływa na siłę bodźca. Masaż aparatem Redor stosuje się na duże partie mięśniowe (udo, ramię, podudzie, przedramię), okolicę miednicy.
Działanie masażu wibracyjnego
• rozluźnienie mięśni,
• obniżenie pobudliwości receptorów bólu,
• podwyższenie pobudliwości proprioreceptorów,
• działanie przeciwobrzękowe,
• wzrost tempa przemiany materii,
• zapobieganie DOMS (zespół opóźnionego bólu mięśniowego – zakwasy),
• zwiększenie siły i wytrzymałości mięśniowej,
• poprawa krążenia krwi i limfy w obrębie skóry i tkanek głębiej leżących,
• uaktywnienie przezskórnej wymiany osmotycznej.
Wskazania:
• przewlekłe choroby reumatyczne,
• schorzenia nerwów obwodowych,
• stany pourazowe narządów ruchu,
• choroba Parkinsona,
• uszkodzenia rdzenia kręgowego,
• stan po wysiłku fizycznym.
Przeciwwskaznia:
• porażenie spastyczne,
• choroba Buergera i Raynauda,
• kruchość naczyń włosowatych,
• przeciwwskazania jak do masażu klasycznego.
Masaż podciśnieniowy – nazywany próżniowym. Polega na wykorzystaniu aparatu podciśnieniowego. Zabieg może być wykonany metodą labilną lub stabilną.
Masaż podciśnieniowy stabilny:
• Zabieg z wykorzystaniem aparatu czteroprzewodowego, do którego podłącza się gumowe kielichy odpowiedniej wielkości.
• W czasie zabiegu dochodzi do naprzemiennego wytwarzania się podciśnienia i nadciśnienia.
• W momencie podciśnienia dochodzi do wessania do końcówki masującej tkanki masowanej.
• W momencie nadciśnienia dochodzi do ucisku tkanek a następnie przemieszczenia krwi i chłonki.
• W aparacie należy ustawić częstotliwość.
• (15,30,60 cykli na minutę) oraz wartość podciśnienia (w przedziale 0-30 mPa).
• Zabiegu nie należy stosować w okolicy serca, głowy i szyi, gruczołu piersiowego i dużych naczyń krwionośnych.
Masaż podciśnieniowy labilny:
• Zabieg z wykorzystaniem aparatu jednoprzewodowego, do którego podłącza się kielich odpowiedniej wielkości. Aparat wytwarza podciśnienie w przedziale 0-30 mPa.
• Kielich należy przyłożyć do masowanej części ciała. Pod wpływem ssącego działania aparatu skóra i głębsze tkanki zostają do niego wciągnięte. Następnie przesuwa się kielich po tkankach zgodnie z przebiegiem naczyń, prowadząc chwyty dosercowo i w kierunku węzłów chłonnych.
• Do zabiegu stosuje się środek poślizgowy, w celu uniknięcia podrażnienia skóry. Podczas zabiegu omijamy doły limfatyczne tzn. doły pachwinowe, doły podkolanowe, doły pachowe, doły łokciowe
Masaż próżniowy bańką:
• Zabieg z wykorzystaniem baniek ogniowych, bezogniowych, gumowych. Może być labilny lub stabilny. Masaż labilny wykonuje się z użyciem środka poślizgowego.
• Masaż nie należy przeprowadzać w okolicy dołów limfatycznych.
• Rozpoczynając masaż ślizgowy (po zassaniu fałdu skórnego), należy wykonać co najmniej jeden obrót bańką wokół własnej osi i dopiero wtedy wprowadzić bańkę w ruch liniowy.
• Kończyc zabieg nie należy odrywać bańki od ciała, tylko lekko odchylić kopułę bańki w bok i przyłożyć palec do skóry przy mankiecie bańki, aby wpuścić powietrze do niej.
• Nie powinno się masować labilnie ani stawiać baniek punktowo w miejscach już wcześniej masowanych, dopóki nie znikną ze skóry zaczerwienienia po poprzednim zabiegu.
• Masaż bańką labilny i punktowy trwa od 1-3 minut nie pozostawia wybroczyn, natomiast masaż trwający długo 10-20 minut pozostawia wybroczyny o różnej intensywności.
Zalecenia dla pacjenta korzystającego z zabiegów masażu podciśnieniowego:
Nie zaleca się, aby pacjent przed zabiegiem korzystał z gorącej kąpieli czy sauny oraz aby nie poddawał się nadmiernemu wysiłkowi.
Po zabiegu nie należy się kąpać w zimnej wodzie i nie należy stawać w przeciągu.
Nie zaleca się osobie masowanej bezpośrednio przed zabiegiem spożywania obfitego posiłku i picia napojów alkoholowych.
Nie należy opalać się, tak długo jak na skórze widoczne są zaczerwienia po zabiegu.
Zaleca się wypijanie 2 litrów wody dziennie w czasie trwania terapii oraz stosowanie lekkostrawnej diety.
Działanie masażu podciśnieniowego:
• poprawa ukrwienia, odżywienie mięśni,
• wspomaganie regeneracji powysiłkowej,
• redukcja cellulitu,
• uelastycznienie i poprawa napięcia skóry,
• dotlenienie i odżywienie tkanek,
• stymulowanie procesów przemiany materii,
• działanie przeciwbólowe, rozluźniające mięśnie.
Wskazania:
• cellulit,
• zespoły bólowe kręgosłupa,
• bóle mięśniowe,
• nadmierne napięcie mięśni.
Przeciwwskazania:
• zmiany dermatologiczne,
• kruchość naczyń krwionośnych,
• przeciwwskazania do masażu klasycznego.
Masaż punktowy podciśnieniowy:
Zabieg wykonywany jest za pomocą bańki HACI (tępa igła umieszczona w gumowej bańce, dzięki której masaż odbywa się w próżni). Przyrząd zbudowany jest z gumowej bańki, plastikowego kapturka i trzonu magnetycznego z zaostrzonym grotem. W trzonie umieszcza się czerwoną ( polaryzacja N) lub niebieską (polaryzacja S) igłę.
Bańkę przyczepia się do ciała poprzez ściśnięcie bańki i przystawienie igły do wybranego miejsca na ciele.
Bańkę należy zakładać w wybranym punkcie akupunkturowym, na zmianę stosując polaryzację N i S w danym punkcie, lub ustawienie igieł N i S na symetrycznych punktach.
Bańki nakłada się na 15 minut. Zabieg wykonuje się 1-2 razy dziennie przez 10 dni. W przypadku braku pozytywnych rezultatów, po dwóch dniach przerwy można wykonać powtórny zabieg.
Zabiegu nie wykonujemy na w miejscu obrzęku, owrzodzeń i na żylaki.
Wskazania i przeciwwskazania jak do masażu punktowego.
Masaż pneumatyczny – nazywany masażem barycznym. Jest to zabieg z użyciem aparatu podłączonego do specjalnych mankietów, w których umieszcza się kończyny.
W czasie zabiegu dochodzi do naprzemiennego oddziaływania na kończyny w formie uciskania ( napełnianie się mankietu powietrzem) i zmniejszania ucisku (opróżnianie mankietu). Ruch ten odbywa się płynnie i stopniowo.
Aparaty mogą mieć rękawy jedno-, trzy-, i pięciokomorowe, oraz mogą zawierać dodatkowo aplikatory na grzbiet, klp., brzuch, twarz.
Występuje tylko jednokierunkowy – dośrodkowy, kierunek ucisku kończyny poddanej terapii.
Czas trwania i przerwy zależy od obrzęku oraz tolerancji chorego.
Najczęściej stosuje się masaż o fazie podciśnienia od 60 do 130 mmHg w czasie 40-50 s oraz o fazie 80-150 mmHg w czasie 30-40s.
Czas przejścia z kompresji do dekompresji wynosi około 1-2 minuty. Czas całego zabiegu na jedną kończynę wynosi 10-15 minut
Nowe aparaty posiadają mankiety z nakładkową budową komór tzw. rybia łuska, zapewnia równomierny drenaż i ucisk, co pozwala na płynne przesuwanie limfy.
Coraz częściej w terapii wykorzystuje się masaż uciskowy w połączeniu z krioterapia ( kriostymulacja kompresyja).
Działanie masażu pneumatycznego:
• zwiększenie przepływu krwi – rozszerzenie naczyń,
• zmniejszenie aktywności płytek krwi i układu krzepnięcia,
• zmniejszenie obrzęków chłonnych, żylnych,
• zmniejszenie cellulitu,
• zmniejszenie bólu,
• ułatwienie regeneracji powysiłkowej,
• zwiększenie odżywienia tkanek.
Wskazania:
• choroby układu krążenia,
• obrzęk chłonny,
• obrzęk żylny,
• cellulit,
• niewydolność żylna,
• obrzęk pourazowy,
• choroby reumatoidalne,
• zaburzenia odżywcze skóry,
• owrzodzenia żylne goleni.
Przeciwwskazania:
• takie jak do masażu klasycznego.
Masaż rolkowy:
Zabieg przeprowadzany przy użyciu urządzenia w kształcie łóżka lub fotela z wielkim walcem, na którym są umieszczone 20-24 drewniane drążki masujące.
Zabieg sterowany mikroprocesorem, który czuwa nad liczbą obrotów bębna w przedziale 20-60 na minutę, płynnością regulacji obrotów i czasem trwania zabiegu.
Podczas pracy urządzania równocześnie obracają się walce duże i małe, masując wybraną część ciała.
Masaż rolkowo-próżniowy:
Nazywany też endermologią, jest masażem oddziałującym głównie na tkankę łączną skóry. Polega na masowaniu tkanek przez sterowane elektrycznie rolki, umieszczone w hermetycznej komorze wytwarzającej podciśnienie i zasysającej fałd skórny. Fałd zostaje następnie rolowany między rolkami.
Osoba poddająca się zabiegowi otrzymuje specjalną odzież, ułatwiającą poślizg rolek. Czas zabiegu wynosi 30-40 minut.
Osoby korzystające z takich zabiegów powinny stosować lekkostrawną dietę, wypijać około 2,5 litra wody dziennie oraz stosować ćwiczenia gimnastyczne kilka razy w tygodniu.
Działanie masażu rolkowo – próżniowego:
• wzrost ukrwienia masowanej części,
• stymulowanie fibroblastów do produkcji włókien kolagenowych,
• pobudzenie procesów przemiany materii,
• złuszczenie komórek naskórka,
• poprawa elastyczności tkanek,
• redukowanie cellulitu,
• działanie przeciwbólowe.
Wskazania:
• rozstępy,
• cellulit,
• blizny pooperacyjne, pourazowe, oparzeniowe,
• stany pourazowe narządu ruchu,
• dolegliwości bólowe.
Przeciwwskazania:
• takie jak do masażu klasycznego.
Masaż synkardialny:
Masaż działający na obwodowy układ naczyniowy za pomocą specjalnej opaski założonej na kończynę. Istotą zabiegu jest synchronizacja uciskającego działania na naczynia obwodowe z systemem pracy serca.
Bodźce uciskowe stosowane na naczynia w momencie fizjologicznych skurczów tętnic wzmacniają ich siłę skurczową.
Mankiet nakłada się na chore miejsce lub jak najbliżej tego miejsca. Ucisk na naczynia nie może upośledzić następczego rozciągania tętnic, stąd rytmiczne stosowane bodźce muszą być odpowiednio zsynchronizowane z praca serca pacjenta.
Im wyższe ciśnienie skurczowe pacjenta, tym mniejszą siłę ucisku mankietu należy zastosować.
Czas trwania ucisku zależy od częstości tętna pacjenta:
• 50 uderzeń/min. – czas trwania ucisku 0,2 s.,
• 50-60 uderzeń/min. – 0,18 s.,
• 60-70 uderzeń/min. – 0,15 s.,
• 70-80 uderzeń/min. – 0,13 s.,
• powyżej 80 uderzeń/min. – 0,1 s.
Czas zabiegu: 20-30 minut. Zabieg wykonuje się codziennie lub 2x dziennie (rano i popołudniu) przez kolejnych 20-25 dni.
Działanie masażu synkardialnego:
• zwiększenie światła naczyń,
• zwiększenie elastyczności małych naczyń,
• lepsze odżywienie naczyń,
• usprawnienie skurczu naczyń,
• poprawa krążenia obwodowego,
• usprawnienie odpływu krwi żylnej i chłonki z kończyn,
• zwiększenie dopływu krwi do serca i rzutu skurczowego serca.
Wskazania:
• zgorzel cukrzycowa, zgorzel pochodzenia miażdżycowego,
• zwężające stwardnienie tętnic kkd na tle miażdżycy z objawami chromania przestankowego,
• zrostowo-zakrzepowe zapalenie tętnic,
• choroba Raynauda,
• obrzęk kończyn pooperacyjny lub pourazowy,
• stan po zakrzepowym zapaleniu żył,
• żylaki kończyn oraz wrzód goleni, dusznica bolesna,
• samorodna sinica kończyn, nerwice naczyniowe,
• obrzęki po długotrwałym unieruchomieniu.
Przeciwwskazania:
• szybko rozwijająca się zgorzel,
• zakrzepowe zapalenie żył w okresie ostrym,
• wady zastawki aortalnej, zwężenie aorty,
• niemiarowość całkowita z szybką czynnością serca,
• świeże zakrzepy,
• pozostałe przeciwwskazania do masażu klasycznego.
Masaż kostką lodu:
Zabieg z wykorzystaniem kostki lodu, łączący w sobie zabieg zimnolecznictwa i techniki sprężystego odkształcania tkanek (wykonuje się głaskania i rozcierania).
Niska temperatura powoduje odruchowe pobudzanie mikrokrążenia i przyspieszenie metabolizmu. W czasie masażu dochodzi do obniżenia temp. skóry o 15° po zaledwie 1 minucie masażu.
Czas zabiegu jednej okolicy wynosi od 30 sekund do 3 minut.
Cykl terapeutyczny obejmuje zwykle 10-30 zabiegów 1-2x dziennie.
Masaż wskazany jest po kąpieli lub prysznicu (obkurcza rozszerzone naczynka i przeciwdziała ich pękaniu).
Masaż wykonujemy metodą labilną, kierunek dosercowy.
Działanie masażu kostką lodu:
• skurcz naczyń, następnie rozszerzenie,
• ułatwiony odpływ krwi żylnej,
• zapobieganie pękaniu naczyń,
• zapobieganie i likwidowanie obrzęków,
• poprawa jędrności, elastyczności skóry,
• dotlenienie tkanek,
• rozluźnienie mięśni, zmniejszenie bólu,
• szybsza regeneracji organizmu po wysiłku.
Wskazania:
• zapalenie stawów,
• choroby reumatoidalne,
• entezopatie,
• fibromialgia,
• stany pourazowe,
• zmiany przeciążeniowe układu ruchu,
• cellulit,
• nerwice wegetatywne,
• stany przemęczenia fizycznego i psychicznego.
Przeciwwskazania:
• reakcja uczuleniowa,
• zespół Raynauda,
• niedoczynność tarczycy,
• znaczna niedokrwistość,
• niewydolność krążenia,
• zaburzenia rytmu serca,
• nadciśnienie tętnicze znacznego stopnia,
• przebyte zakrzepy żylne,
• zaawansowana miażdżyca,
• choroby zakaźne,
• wyniszczenie organizmu.
Bibliografia:
1. M. Gwardzik. „Masaż teoria i praktyka” 2016 r.
2. T. Kasperczyk, L. Magiera, D. Mucha, R. Walaszek. „Masaż z elementami rehabilitacji” 2006 r.